สภาพทางสังคม อบต.ไร่ส้ม

การศึกษา

     สถานศึกษาในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ส้ม มีดังนี้

       ระดับอุดมศึกษา

              ศูนย์วิทยพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

       ระดับอาชีวศึกษา

              วิทยาลัยสารพัดช่างเพชรบุรี

       ระดับประถมศึกษา

              โรงเรียนบ้านไร่ดอน

              โรงเรียนวัดโรงเข้

              โรงเรียนวัดเวียงคอย

       ระดับก่อนประถมศึกษา

              ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กโรงเรียนบ้านไร่ดอน

              ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กโรงเรียนวัดโรงเข้

              ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กโรงเรียนวัดเวียงคอย

ศาสนา

     วัด

            วัดเขาบันไดอิฐ

             เขาบันไดอิฐเป็นภูเขาสูง 181 เมตร บนยอดเขาบันไดอิฐมีวัดเขาบันไดอิฐสร้างใน สมัยปลายกรุงศรีอยุธยา กลุ่มโบราณสถานสำคัญตั้งอยู่บนไหล่เขาทางทิศตะวันออก เฉียงใต้ ประกอบด้วยพระอุโบสถ อาคารก่ออิฐถือปูนมีฐานปัทม์อ่อนโค้ง สวยงามตาม แบบศิลปะสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย บริเวณเชิงเขามีกลุ่มเจดีย์ จำนวน 22 องค์ ภายในเขตวัดมีถ้ำขนาดใหญ่น้อยติดต่อกันหลายถ้ำ ภายในประดิษฐานพระพุทธรูป ปูนปั้นจำนวนหลายองค์ นอกจากมีโบราณสถานที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ของจังหวัดเพชรบุรีแล้วยังเป็นสถานปฏิบัติธรรมที่มีชื่อเสียงอีกด้วย

            วัดอินทรคีรี (วัดถ้ำหว้า)

            ตั้งอยู่เชิงเขาบันไดอิฐ ในเขตหมู่ที่ 1 บ้านไร่ดอน ไม่ทราบ แน่ชัดว่าสร้างขึ้นเมื่อใด หลักฐานโบราณสถานโบราณวัตถุที่สำคัญ ได้แก่ ถ้ำบริเวณด้าน หลังวัดซึ่งมีซุ้มประตูก่ออิฐถือปูนเป็นทางเข้า ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นประทับ นั่ง แสดงปางมารวิชัย อยู่บนฐานสิงห์ตั้งเรียงกันอยู่จำนวน 3 องค์ โดยองค์กลางเป็น พระพุทธรูปทรงเครื่องน้อย ศิลปอยุธยาตอนปลาย?นอกจากนี้ในบริเวณวัดยังมีการสำรวจ พบใบเสมาหินทรายแดงขนาดเล็ก ชิ้นส่วนกระเบื้องกาบู กระเบื้องเชิงชาย และชิ้นส่วน ลวดลายปูนปั้นประดับเจดีย์ จึงสันนิษฐานว่าวัดอินทรคีรี(วัดถ้ำหว้า)นี่คงสร้างมาตั้งแต่สมัย กรุงศรีอยุธยาตอนปลาย

            วัดเขากิ่ว

            วัดเขากิ่ว หรือ วัดไร่ดอน ตั้งอยู่ในเขตหมู่ที่ 1 บ้านไร่ดอน เป็นวัดที่ตั้งอยู่เชิงเขากิ่ว

            วัดโรงเข้

            ตั้งอยู่ในเขตหมู่ที่ 7 บ้านหัวนอน เป็นวัดที่ตั้งอยู่ตรงท้องคุ้งคลองสายขนอน ที่ไหลผ่าน โพธิ์กรุ ท่าช้าง โรงเข้ วังบัว เวียงคอย จนถึงคลองบางครก อำเภอบ้านแหลม สันนิษฐานว่า วัดนี้สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย โบราณสถานสำคัญที่ยังคง ปรากฏอยู่ ได้แก่ พระอุโบสถก่ออิฐฉาบปูน หลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ภายในอุโบสถที่ ผนังด้านทิศตะวันออกมีภาพจิตรกรรมฝาผนัง รูปพุทธประวัติตอนผจญมาร พระมาลัย และ พระเนมิราชเสด็จเยี่ยมเมืองนรก
            วัดโรงเข้ได้รับการขึ้นทะเบียนโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 115 ตอนพิเศษ 38 ง วันที่ 20 พฤษภาคม 2541 พื้นที่ 1 ไร่ 2 งาน 47 ตารางวา

            วัดเวียงคอย

            ตั้งอยู่ในหมู่บ้านดอนโตนดพัฒนา หมู่ที่ 3 ตำบลเวียงคอย

     สถานปฏิบัติธรรม

            สถานปฏิบัติธรรมศิริธรรม (วัดถ้ำชี)
           ตั้งอยู่บนภูเขากิ่ว ในหมู่ที่ 3 ตำบล ไร่ส้ม เป็นสถานปฏิบัติธรรมที่มีความสงบเหมาะแก่การปฏิบัติธรรมเป็นอันมาก